ขอแนะนำไฟล์ แนวทางการดำเนินงานตามโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษาตั้งแต่ระดับอนุบาลจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน

แนวทางการดำเนินงานโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายทางการศึกษา ปี ๒๕๖๖ สู่การศึกษาที่เท่าเทียมและมีคุณภาพ

การจัดการศึกษาเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาประเทศ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยและพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และที่แก้ไขเพิ่มเติม ได้กำหนดให้รัฐมีหน้าที่ในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย เพื่อให้ประชาชนทุกคนได้รับการศึกษาอย่างเสมอภาคและมีคุณภาพ สอดคล้องกับเจตนารมณ์ดังกล่าว สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ในฐานะหน่วยงานหลักในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงได้จัดทำ “แนวทางการดำเนินงาน ตามโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษา ตั้งแต่ระดับอนุบาลจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๖” ขึ้น เพื่อเป็นกรอบและทิศทางให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งระดับสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา สถานศึกษา และหน่วยงานอื่นๆ ใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานโครงการให้บรรลุวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และเกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้เรียนและประเทศชาติ

ความเป็นมาของโครงการนี้สืบเนื่องจากหลักการที่รัฐให้การสนับสนุนการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย ซึ่งได้รับการยืนยันและเสริมสร้างความเข้มแข็งผ่านคำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ที่ ๒๘/๒๕๕๙ เรื่อง การแก้ไขปัญหาการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน และมติคณะรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้องกับการปรับเพิ่มอัตราเงินอุดหนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน อันเป็นการตอกย้ำความมุ่งมั่นของรัฐบาลในการสร้างโอกาสทางการศึกษาที่เท่าเทียมสำหรับเด็กและเยาวชนทุกคน

วัตถุประสงค์หลักของแนวทางการดำเนินงานนี้คือ เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีคู่มือและกลไกในการดำเนินงานโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายทางการศึกษาได้อย่างชัดเจน สามารถนำไปปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง รวดเร็ว และสอดคล้องกันทั่วประเทศ เพื่อให้มั่นใจได้ว่านักเรียนทุกคนจะได้รับการสนับสนุนค่าใช้จ่ายทางการศึกษาอย่างเพียงพอและทันเวลา ส่งผลให้มีโอกาสเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างแท้จริง

เป้าหมายของโครงการนี้ครอบคลุมทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ ในด้านปริมาณ มุ่งเน้นให้นักเรียนทุกคนในระดับอนุบาลจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน ทั้งในสถานศึกษาสังกัด สพฐ. และสถานศึกษาอื่นที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้รับการสนับสนุนค่าใช้จ่ายตามสิทธิ์อย่างครบถ้วน ในด้านคุณภาพ มุ่งหวังให้นักเรียนได้รับการพัฒนาให้มีความรู้ ทักษะ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) สถานศึกษามีการบริหารจัดการศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และมีการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน

เพื่อให้การดำเนินงานโครงการสามารถวัดผลและประเมินความสำเร็จได้อย่างเป็นรูปธรรม จึงได้มีการกำหนดตัวชี้วัดทั้งในเชิงปริมาณ เช่น จำนวนนักเรียนที่ได้รับการสนับสนุนจำแนกตามระดับชั้นและประเภทการสนับสนุน และเชิงคุณภาพ เช่น ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ความพึงพอใจของผู้ปกครองและนักเรียนต่อการได้รับการสนับสนุน และประสิทธิภาพในการบริหารจัดการงบประมาณของสถานศึกษา

ผลที่คาดว่าจะได้รับจากการดำเนินงานตามแนวทางนี้คือ นักเรียนทุกคนจะได้รับโอกาสทางการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างเท่าเทียม ลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาในสังคม ผู้ปกครองจะได้รับการลดภาระค่าใช้จ่ายทางการศึกษา และมีความพึงพอใจต่อการสนับสนุนของรัฐ สถานศึกษาสามารถบริหารจัดการงบประมาณที่ได้รับการจัดสรรอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส และตรวจสอบได้ ส่งผลให้การจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของประเทศมีคุณภาพและมาตรฐานที่สูงขึ้น

เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ตรงกันในการดำเนินงานโครงการ จึงมีการให้คำนิยามศัพท์ที่สำคัญ ดังนี้ “การสนับสนุนค่าใช้จ่าย” หมายถึง การที่รัฐจัดสรรงบประมาณเพื่อช่วยเหลือค่าใช้จ่ายที่จำเป็นสำหรับการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน “การศึกษาภาคบังคับ” หมายถึง การศึกษาชั้นปีที่หนึ่งของการศึกษาขั้นพื้นฐานจนถึงชั้นปีที่เก้า หรือในกรณีที่เด็กอายุย่างเข้าปีที่เจ็ด แต่ยังไม่ได้เข้ารับการศึกษาในสถานศึกษา จนกระทั่งเด็กอายุย่างเข้าปีที่สิบหก “การศึกษาขั้นพื้นฐาน” หมายถึง การจัดการศึกษาก่อนระดับอุดมศึกษา ประกอบด้วย การศึกษาปฐมวัย การศึกษาประถมศึกษา และการศึกษามัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลาย “การศึกษาพิเศษ” หมายถึง การจัดการศึกษาสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ “การศึกษาสงเคราะห์” หมายถึง การจัดการศึกษาสำหรับเด็กที่อยู่ในสภาพยากลำบากหรือประสบปัญหาต่างๆ

แนวทางการดำเนินการและเกณฑ์การจัดสรรงบประมาณเป็นหัวใจสำคัญของการดำเนินงานโครงการ ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๖ รัฐบาลได้จัดสรรงบประมาณรวมทั้งสิ้น ๓๗,๐๕๔,๗๙๑,๘๐๐ บาท เพื่อสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยแบ่งออกเป็น ๕ รายการหลัก ได้แก่ ๑) ค่าจัดการเรียนการสอน ๒) ค่าหนังสือเรียน ๓) ค่าอุปกรณ์การเรียน ๔) ค่าเครื่องแบบนักเรียน และ ๕) ค่ากิจกรรมพัฒนาคุณภาพผู้เรียน

สำหรับ ค่าจัดการเรียนการสอน มีการจัดสรรงบประมาณในหลายลักษณะ เพื่อให้ครอบคลุมความต้องการที่หลากหลายของสถานศึกษาและผู้เรียน ประกอบด้วย เงินอุดหนุนรายหัวสำหรับนักเรียนทั่วไป ซึ่งมีอัตราต่อคนต่อปีแตกต่างกันไปตามระดับชั้น เช่น ระดับอนุบาล ระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย นอกจากนี้ ยังมีเงินอุดหนุนรายหัวเพิ่มเติมสำหรับโรงเรียนขนาดเล็กที่มีจำนวนนักเรียนน้อยกว่า ๑๒๐ คน และโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา เพื่อช่วยให้โรงเรียนเหล่านี้สามารถจัดการศึกษาได้อย่างมีคุณภาพ แม้จะมีข้อจำกัดด้านงบประมาณ นอกจากนี้ ยังมีการจัดสรรค่าปัจจัยพื้นฐานสำหรับนักเรียนยากจน เพื่อช่วยเหลือค่าใช้จ่ายที่จำเป็นอื่นๆ นอกเหนือจากค่าเล่าเรียน และค่าอาหารนักเรียนประจำพักนอนสำหรับนักเรียนที่อยู่ในโรงเรียนประจำ เพื่อให้มั่นใจว่านักเรียนเหล่านี้จะได้รับการดูแลอย่างเหมาะสมตลอดระยะเวลาที่อยู่ในโรงเรียน สำหรับการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานโดยครอบครัวและสถานประกอบการ ก็ได้รับการสนับสนุนเงินอุดหนุนรายหัวเช่นกัน เพื่อส่งเสริมรูปแบบการจัดการศึกษาที่หลากหลายและตอบสนองความต้องการของผู้เรียนที่แตกต่างกัน รวมถึงเงินอุดหนุนรายหัวสำหรับนักเรียนโรงเรียนศึกษาสงเคราะห์และโรงเรียนการศึกษาพิเศษ และเงินอุดหนุนรายหัวสำหรับนักเรียนในศูนย์การศึกษาพิเศษ ซึ่งมีอัตราและเงื่อนไขที่เหมาะสมกับบริบทและความต้องการพิเศษของนักเรียนกลุ่มนี้

ในส่วนของ ค่าหนังสือเรียน ได้มีการกำหนดงบประมาณค่าหนังสือต่อชุดแยกตามระดับชั้นอย่างชัดเจน เพื่อให้สถานศึกษาสามารถจัดซื้อหนังสือที่มีคุณภาพและตรงตามหลักสูตร โดยสำหรับระดับก่อนประถมศึกษา จะเน้นหนังสือเสริมประสบการณ์ที่เหมาะสมกับพัฒนาการของเด็ก ส่วนในระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา จะเป็นหนังสือเรียนและแบบฝึกหัดใน ๘ กลุ่มสาระการเรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) แนวทางการคัดเลือกและการจัดซื้อหนังสือเรียนเป็นไปตามระเบียบและหลักเกณฑ์ที่กระทรวงศึกษาธิการกำหนด โดยเน้นความโปร่งใส ตรวจสอบได้ และคำนึงถึงคุณภาพและราคาที่เหมาะสม

ค่าอุปกรณ์การเรียน ได้กำหนดอัตราการสนับสนุนต่อคนต่อปีแยกตามระดับชั้นเช่นกัน พร้อมทั้งระบุประเภทของอุปกรณ์การเรียนที่จำเป็นสำหรับนักเรียนในแต่ละระดับ เพื่อให้สถานศึกษาสามารถจัดซื้ออุปกรณ์ที่สอดคล้องกับความต้องการในการเรียนรู้ของนักเรียน แนวทางการจัดซื้อจัดหาสามารถทำได้หลากหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมและบริบทของแต่ละสถานศึกษา เช่น สถานศึกษาอาจจ่ายเงินสดให้แก่นักเรียนหรือผู้ปกครองโดยตรง หรือโอนเงินเข้าบัญชีธนาคาร หรือสถานศึกษาอาจดำเนินการจัดซื้อเองแล้วแจกจ่ายให้นักเรียน

สำหรับ ค่าเครื่องแบบนักเรียน ได้กำหนดอัตราการสนับสนุนต่อคนต่อปีแยกตามระดับชั้น และระบุประเภทของเครื่องแบบที่ครอบคลุม เช่น เสื้อ กางเกง กระโปรง รองเท้า ถุงเท้า และเข็มขัด แนวทางการจ่ายเงินและการใช้จ่ายมีความยืดหยุ่น โดยอนุญาตให้สามารถถัวจ่ายกับค่าอุปกรณ์การเรียนได้ หากผู้ปกครองหรือนักเรียนมีความจำเป็นหรือต้องการเช่นนั้น

ค่ากิจกรรมพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ได้กำหนดงบประมาณต่อคนต่อปีแยกตามระดับชั้น เพื่อสนับสนุนให้สถานศึกษาสามารถจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพของผู้เรียนในหลากหลายด้าน โดยได้กำหนดประเภทของกิจกรรมที่สามารถเบิกจ่ายได้ ๕ ประเภทหลัก ได้แก่ กิจกรรมวิชาการที่ส่งเสริมความเป็นเลิศทางวิชาการ กิจกรรมคุณธรรม จริยธรรม ลูกเสือ เนตรนารี ยุวกาชาด และผู้บำเพ็ญประโยชน์ที่มุ่งเน้นการพัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ กิจกรรมทัศนศึกษาเพื่อเปิดโลกทัศน์และสร้างประสบการณ์ตรง กิจกรรมการบริการ ICT เพื่อส่งเสริมทักษะด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ และกิจกรรมการจัดการเรียนการสอนทางไกลในช่วงสถานการณ์พิเศษ เช่น การแพร่ระบาดของโรคติดต่อ

สำหรับ แนวทางการดำเนินงานโรงเรียนการศึกษาพิเศษ ศูนย์การศึกษาพิเศษ และโรงเรียนศึกษาสงเคราะห์ ได้มีการระบุแนวทางพิเศษในการดำเนินการเรื่องค่าเครื่องแบบนักเรียนและค่าหนังสือเรียน เพื่อให้สอดคล้องกับบริบทและความต้องการเฉพาะของนักเรียนกลุ่มนี้ เช่น อาจมีการสนับสนุนเพิ่มเติมในกรณีที่นักเรียนมีความต้องการเครื่องแบบหรือหนังสือเรียนที่ปรับปรุงเป็นพิเศษ

แนวทางการบริหารงบประมาณ กำหนดให้มีการจัดสรรงบประมาณเป็นรายภาคเรียน โดยแบ่งการจัดสรรเป็น ๒ ครั้ง เพื่อให้สถานศึกษามีสภาพคล่องทางการเงินในการดำเนินงาน โดยใช้ข้อมูลจำนวนนักเรียนรายบุคคลเป็นฐานในการจัดสรร เพื่อให้การสนับสนุนมีความเหมาะสมและเป็นธรรม มีกลไกการกำกับ ติดตาม ประเมินผล และรายงานผลการดำเนินงานในทุกระดับ ตั้งแต่ระดับสถานศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา และ สพฐ. โดยมีการรายงานผลผ่านระบบออนไลน์ เพื่อให้สามารถติดตามและตรวจสอบการใช้จ่ายงบประมาณได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังเน้นย้ำถึงแนวทางการดำเนินงานด้านการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ นักเรียน ผู้ปกครอง คณะกรรมการภาคี ๔ ฝ่าย และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ในการร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมติดตามประเมินผล และร่วมรับผิดชอบในการดำเนินงานโครงการ เพื่อให้เกิดความโปร่งใสและความยั่งยืน ผู้ปกครองและนักเรียนสามารถบริจาคเงินที่ได้รับสิทธิ์ค่าเครื่องแบบนักเรียนหรือค่าอุปกรณ์การเรียนให้แก่โรงเรียนได้ หากมีความประสงค์ที่จะสนับสนุนการจัดการศึกษาของโรงเรียน

ปฏิทินการดำเนินงาน ได้กำหนดช่วงเวลาในการดำเนินงานในแต่ละรายการอย่างชัดเจน เพื่อให้ทุกหน่วยงานสามารถวางแผนและดำเนินงานตามขั้นตอนได้อย่างถูกต้องและทันเวลา

นอกจากนี้ เอกสารแนวทางการดำเนินงานยังได้ระบุรายละเอียดของแบบฟอร์มต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเบิกจ่ายเงิน เช่น แบบหลักฐานการจ่ายเงินค่าอุปกรณ์การเรียนและค่าเครื่องแบบนักเรียน แบบหลักฐานยืนยันการจัดซื้อหนังสือเรียน และแบบรายละเอียดการโอนเงินเข้าบัญชีเงินฝากธนาคาร ซึ่งเป็นเอกสารสำคัญที่สถานศึกษาต้องใช้ในการดำเนินการเบิกจ่ายงบประมาณให้เป็นไปตามระเบียบและสามารถตรวจสอบได้

การดำเนินงานตาม “โครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษา ตั้งแต่ระดับอนุบาลจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๖” ตามแนวทางที่ สพฐ. กำหนดไว้อย่างละเอียดนี้ จะเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานของประเทศไทยให้มีความเสมอภาค ยุติธรรม และมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น เพื่อให้เด็กและเยาวชนทุกคนได้รับการศึกษาที่ดีที่สุด อันเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้าอย่างยั่งยืน

การศึกษาที่เข้าถึงได้ แนวทางการสนับสนุนค่าใช้จ่ายสำหรับเด็กตั้งแต่อนุบาลถึงจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน

ความสำคัญของโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษา

โครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษาตั้งแต่ระดับอนุบาลจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาและความเท่าเทียมในโอกาสทางการศึกษาของเด็กไทยในทุกพื้นที่ โดยเฉพาะในชุมชนที่มีรายได้น้อย การสนับสนุนค่าใช้จ่ายช่วยให้ครอบครัวสามารถส่งบุตรหลานไปเรียนได้ โดยไม่ต้องวิตกกังวลเกี่ยวกับภาระทางการเงินที่อาจจะส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต

โครงการนี้ยังส่งเสริมให้เด็กมีโอกาสเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ โดยการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในด้านต่าง ๆ เช่น ค่าเล่าเรียน ค่าหนังสือเรียน และค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นการลดภาระทางการเงินให้กับผู้ปกครองและสร้างความมั่นใจในการเรียนรู้ให้กับเด็ก นอกจากนี้ โครงการนี้ยังเป็นการกระตุ้นให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการพัฒนาการศึกษา ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการสร้างสังคมที่มีความรู้และความสามารถในการแข่งขันในอนาคต

แนวทางการดำเนินงานของโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่าย

การดำเนินงานโครงการสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดการศึกษานั้นจำเป็นต้องมีการวางแผนที่ชัดเจนและมีประสิทธิภาพ โดยในขั้นตอนแรก จะต้องมีการสำรวจความต้องการและปัญหาของชุมชนในการเข้าถึงการศึกษา เพื่อให้การสนับสนุนที่ให้ไปนั้นตรงกับความต้องการจริง

ขั้นตอนถัดไปคือการจัดทำงบประมาณและแหล่งเงินทุนที่เหมาะสม โดยมีการประสานงานกับหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและเอกชนในการระดมทุนเพื่อให้เพียงพอสำหรับการดำเนินโครงการ จากนั้นต้องมีการจัดทำเกณฑ์และเงื่อนไขการให้การสนับสนุนค่าใช้จ่ายให้ชัดเจน เพื่อให้การคัดเลือกผู้รับทุนเป็นไปอย่างโปร่งใสและเป็นธรรม

ในส่วนของการติดตามและประเมินผลโครงการ จำเป็นต้องมีการจัดเก็บข้อมูลและรายงานผลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถปรับปรุงและพัฒนาโครงการให้ดีขึ้นได้ในอนาคต

ความสำเร็จของโครงการ

ความสำเร็จของโครงการนี้สามารถเห็นได้จากจำนวนเด็กที่เข้าถึงการศึกษาเพิ่มมากขึ้นและผลการเรียนที่ดีขึ้น นอกจากนี้ โครงการยังสามารถสร้างความตระหนักในเรื่องการศึกษาภายในชุมชน โดยกระตุ้นให้ผู้ปกครองเห็นความสำคัญของการศึกษาและสนับสนุนให้บุตรหลานของตนได้เรียนต่อในระดับที่สูงขึ้น

สุดท้ายนี้ การสนับสนุนการศึกษาตั้งแต่ระดับอนุบาลจนถึงระดับประถมศึกษาไม่เพียงแต่เป็นการลงทุนในอนาคตของเด็กเท่านั้น แต่ยังเป็นการสร้างสังคมที่มีคุณภาพและยั่งยืนในระยะยาว ซึ่งควรได้รับการสนับสนุนและส่งเสริมอย่างต่อเนื่องจากทุกภาคส่วนในสังคม

แหล่งที่มา : สำนักนโยบายและแผนการศึกษาขั้นพื้นฐานสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

เป็นไฟล์ PDF

ดาวน์โหลดไฟล์เอกสารจากลิงก์ด้านล่างนี้ นะครับ

ขอบคุณแหล่งที่มา : สำนักนโยบายและแผนการศึกษาขั้นพื้นฐาน

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ